ben-wicks-1118947-unsplash

Prawa i obowiązki niani

Każdy z zawodów ma pewne prawa i obowiązki wynikające z charakteru pracy czy też z zapisów Konstytucji, Kodeksu Pracy lub chociażby ustawy o ochronie danych osobowych (RODO). Dotyczy to także niań, których praca powinna być regulowana, ale też powinna podlegać pewnej ochronie.

Podstawowym obowiązkiem niani jest dbać o dobro dziecka, ale też o dobro własne. Zanim zaangażuje się w pomoc przy wychowywaniu, opiece i pielęgnacji wychowanka, powinna dostać jasne warunki zatrudnienia. Temat jest dosyć szeroki, dziś więc przyjrzymy się kilku punktom, które są jednymi z ważniejszych w codziennej pracy opiekunek dziecięcych.

 

 

1) Niania w ukrytej kamerze
Kwestia tego czy można nagrywać opiekunkę dziecka nie jest wcale tak prosta jakby się mogło wydawać. Generalnie nianie są raczej na „nie” wobec takiej praktyki, która według nich narusza ich prywatność, a rodzice – na „tak”, bo dzięki monitoringowi są spokojniejsi. Optymalną sytuacją jest wspólne umówienie się na nagrywanie, przy czym warto szczerze wyłuszczyć czego oczekujemy. Przykładowo – odpowiedzialni rodzice z pewnością wiedzą, że opieka nad dzieckiem non-stop to ciężka praca, więc to, że opiekunka czasami przysiądzie, żeby odpocząć, nie powinno być postrzegane jako leniuchowanie czy uchylanie się od obowiązków.
Na pewno nie można nagrywać niani bez jej zgody. Artykuł 47 Konstytucji zapewnia prawo do ochrony prywatności, a art. 51 prawo do ochrony danych osobowych. Kodeks karny zaś przewiduje w art. 267 dwa lata pozbawienie wolności za nagrywanie i wszelkie „bezprawne uzyskanie informacji kierowanej do osoby trzeciej przez monitorowanie rozmów”. A zatem nagrywanie bez wiedzy nagrywanej może skończyć się dla nas zamknięciem w więzieniu.

 

 

2) Forma zatrudnienia. Prawo do ubezpieczenia
Rodzaj umowy dopasowujemy do godzin pracy i jej charakteru. Jeśli jest to etat, to możemy rozmawiać o umowie o pracę, chociaż wiąże się ona z dodatkowymi dosyć dużymi obciążeniami finansowymi dla rodziców, którzy pewnie woleliby podpisać umowę aktywującą. Ten rodzaj umowy wprowadził rząd specjalnie pod kątem pracy niań. Regulują ją przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym. Można podpisać ją również z osobą z rodziny – babcią czy siostrą, byleby były pełnoletnie. Na mocy umowy uaktywniającej ZUS bierze na siebie opłacanie składek za osobę zatrudnioną, co jest znaczącym ułatwieniem. Podpisanie tego rodzaju umowy jest jednak obwarowane pewnymi obostrzeniami. Budżet państwa sfinansuje nianię jeśli:

 

rodzice:

  • pracują na podstawie umowy o pracę,
  • świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej, która stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych (umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług),
  • prowadzą pozarolniczą działalność,
  • prowadzą działalność rolniczą (z wyjątkiem osoby, która podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik).

 

dziecko:

  • nie jest w żłobku, klubie dziecięcym ani nie jest pod opieką dziennego opiekuna,
  • ukończyło 20 tygodni.

 

Składki za nianię są opłacane przez budżet państwa najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata (ewentualnie 4 lata, jeżeli nie można zapewnić dziecku opieki przedszkolnej).
Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia następnego roku.

 

niania:

  • jest osobą pełnoletnią,
  • nie jest rodzicem dziecka.

 

Nianią może być również osoba spokrewniona, np. babcia, dziadek.
Ważne! Budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię tylko od tej części jej pensji, która nie przekracza minimalnego wynagrodzenia. W przypadku umów uaktywniających zawartych od 1 stycznia 2018 r. budżet państwa sfinansuje składki od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia.

 

 

3) Niania, pomoc domowa czy sprzątaczka. Zakres obowiązków
Świętym obowiązkiem pracodawcy jest dać pracownikowi umowę, w której będzie jasno określone cym powinien się zajmować. W przypadku niani zakres obowiązków może być bardzo różny, ale przede wszystkim powinna być to opieka nad dzieckiem. Jednoczesne sprzątanie czy gotowanie wyklucza efektywną opiekę. Co innego podgrzanie przygotowanego posiłku – to jest oczywista oczywistość, bo jeśli dziecko ma z nami współpracować powinno być wypoczęte i najedzone.

 

 

4) Znajomość zasad BHP i udzielanie pierwszej pomocy
Jak w przypadku każdej pracy, tak i praca niani wymaga znajomości zasad bezpieczeństwa i higieny. W związku z tym, że dzieci chorują, już na początku ustalcie czy opiekunka będzie skłonna zajmować się wychowankiem także w chorobie. Jeśli tak, to powinna mieć podstawową wiedzę o tym jakie leki i w jaki sposób można podawać dziecku. W przypadku kiedy dziecko jest na coś przewlekle chore – np. astmę czy cukrzycę – opiekunka musi o tym bezwzględnie wiedzieć i zostać szczegółowo poinstruowana co do zasad postępowania. Niania nie powinna opiekować się wychowankiem kiedy sama jest chora.
Małe dziecko wymaga też dostosowania otoczenia do jego możliwości i ograniczeń. Jeśli rodzice o to nie zadbali, warto zwrócić uwagę na potrzebę zabezpieczenia kontaktów, ostrych kantów, a także balkonu. Przypinanie dziecka pasami w wózku czy krzesełku do jedzenia, nie pozostawianie przez długi czas podczas snu w łóżeczku niemowlęcia, utrzymywanie wokół czystości – to swoiste zasady bezpieczeństwa, które powinny obowiązywać nianię.
Kolejnym obowiązkiem jest znać zasady pierwszej pomocy w razie zakrztuszenia, wypicia niebezpiecznej substancji czy innych losowych wypadków zagrażających życiu dziecka. Opiekunka nie może w takiej sytuacji tracić zimnej krwi i powinna zareagować niejako z automatu, co ułatwi jej przejście kursu pierwszej pomocy.

 

 

5) Uczestnictwo w wychowywaniu
Kolejny śliski temat, który powinien być obgadany na początku współpracy. Niania, która np. uważa, że dziecko powinno „wypłakać się”, kiedy płaczem alarmuje swoje potrzeby lub emocje, prawdopodobnie będzie miała trudność w porozumieniu się z rodzicami bliskościowymi. I odwrotnie – rodzice twardo obstawający przy tzw. „zimnym wychowaniu” mogą przejawiać niechęć wobec ich zdaniem zbyt łagodnych form wychowywania opieki nurtu RB. Oczywiście wszystko tu jest kwestią odpowiedniego balansu. Są jednak sytuacje kiedy pewnych przekonań czy przyzwyczajeń nie da się zmienić. Opiekunka ma obowiązek przede wszystkim realizować linię wychowawczą rodziców dziecka. Jeśli już na początku wie, że nie sprosta ich wymaganiom – lepiej aby zawczasu o tym zakomunikowała.

Obowiązkiem niani jest również znać przynajmniej podstawy rozwoju psychofizycznego dziecka i podstawowych metod wychowawczych. Dzięki temu łatwiej będzie nawiązać z nim więź, zadbać o jego rozwój i zaspokoić jego potrzeby.

aleNienie zapraszają do dyskusji dotyczącej tego jakie punkty warto dodać do listy praw i obowiązków niani.